Елімізде халық саны бес жылда 1,4 млн ға көбейді

Қазақстан халқы тұрақты түрде өсіп келеді. 2021 жылдан бері ел тұрғындары 1 млн 400 мыңға көбейді. Өсімге туу көрсеткішінің артуымен қатар, көшіп келушілердің көбеюі де оң әсерін тигізді. Кейінгі үш жылда елден кетушілерге қарағанда қоныс аударушылар көп. 

Қазақстан халқы өсіп келеді. Мәселен, жыл басынан бері 87 мың 200 адамға көбейді. Ұлттық статитистика бюросының 1 маусымдағы мәліметіне сүйенсек, ел халқы 20 млн 370 мың 672-ге жетті. Оның ішінде 80 мың адам табиғи өсім есебінен өссе, 7200 адам – қазақ жеріне қоныс аударғандар. 

Жалпы тәуелсіздік жылдары елдегі халық саны азайған кездер де болды. Егер 1991 жылы 16 млн 400 мың адам тұрса, сол кездегі көші-қонның артуынан 2000 жылы 14 млн 900 мыңға дейін азайды. Арада он жыл өте, яғни 2010 жылы қазақстандықтар саны қайтадан 16 млн-нан асты. Ал 2023 жылғы қарашада алғаш рет 20 млн-ға жетті. 

Қайыр Рысбаев, ҚР СЖРА Ұлттық статистика бюросының бас сарапшысы:

- 2021 жылдан бастап 2025 жылға дейін, бес жылда 1 млн 404 мың 433 адамға көбейді және де бізде соңғы үш жылда көші-қон мәні, көші-қон сальдосы оң мәнде, яғни 23 жылдан бастап бізде Қазақстанға келушілердің саны Қазақстаннан кетушілердің санынан көп. 

Елдегі жеті өңірдегі халық саны 1 млн-нан көп. Бұл тізімді 2 млн 300 мың тұрғынмен Алматы қаласы бастап тұр. Түркістан облысының халқы да 2 млн-нан асады. Ал Алматы облысы мен Астана қаласының әрқайсында 1,5 млн-нан аса адам өмір сүреді. Шымкенттіктер саны 1 млн 200 мыңнан асса, тізімді Жамбыл мен Қарағанды облыстары түйіндейді. Яғни көбіне оңтүстікте халық тығыз. Ал шығыс пен солтүстікте аз қоныстанған.

Нұржау Қалижанов, демография саласын зерттеуші: 

- Өңірлердегі халық санының айырмашылығын қысқарту үшін жаңа механизмдерді енгізу қажет. Яғни жұмыс күші көп оңтүстік аймақтардан жұмыс күші аз өңірлерге халықты көптеп тартуға жаңа кәсіпорындар ашу үлкен серпін береді деп ойлаймын. Қазір бұл бағытта жүргізіліп жатқан жұмыс бар. Дегенмен мемлекет тарапынан тағы да бағдарламалар саны көбейгені дұрыс. 

Елде қала тұрғындарының үлесі басым. Ұлттық статитика бюросының 1 шілдедегі есебіне сүйенсек, 12 млн-нан аса адам қалада тұрады және қала жұрты ақырындап көбейіп келеді. Егер 2010 жылы халықтың 56,3 пайызы шаһарда өмір сүрсе, 2015 жылы 57 пайыздан асты. Ал 2020 жылы бұл есеп 59 пайызды көрсетіп, биыл 63,3 пайызға жетті.

Жалпы таяу жылдары қалалықтар қатары көбейе береді деген болжам бар. Осы орайда Үкімет қажетті инфрақұрылымды құруға күш салып отыр. 

Авторы: Нұрқанат Қанапия