Түркияда Түркі дүниесі археологтары қауымдастығының екінші отырысы өтті

Жиынға Түрік академиясының президенті Шаин Мұстафаев, Түрік тарихи қоғамының президенті Юксель Өзген, Түрік археология және мәдени мұра институтының төрағасы Шабан Доған, сонымен қатар Қазақстан, Әзербайжан, Қырғызстан, Түркия, Мажарстан және Моңғолия археология институттарының басшылары, жетекші археологтары мен ғалымдары қатысты. 

Отырыстың ашылуында сөз сөйлеген Түркі академиясының президенті Шаһин Мұстафаев кеңестік кезеңде түркі республикаларында археологиялық зерттеулер көбіне ұлттық тарих аясында жүргізілгенін, ал Түркияда зерттеу бағыты негізінен антикалық және византиялық археологияға бағытталғанын атап өтті. Соның салдарынан түркі дүниесінің археологиясына ортақ ғылыми әдіснама қалыптаса қоймағанын баса айтты.

— Бізге Ортақ түркі археологиясы ұғымының теориялық негізін қалыптастыру қажет. Бұл біздің қауымдастықтың басты бағыттарының бірі болуға тиіс, — деді ол.

Қазақстан тарапынан Ә. Х. Марғұлан атындағы Археология институтының бас директоры Ақан Оңғарұлы қатысып, соңғы жылдары институт жүргізіп келе жатқан археологиялық зерттеулердің нәтижелерімен бөлісті. Ол ғұн, көне түркі және оғыз дәуірлеріне қатысты бірқатар маңызды жаңалықтарды атап өтіп, ғалым түркі әлемінің археологиясын ортақ ғылыми тұжырым негізінде зерттеу, бірлескен экспедициялар ұйымдастыру, ортақ цифрлық дерекқор мен ғылыми ақпарат алмасу жүйесін қалыптастыру жөнінде ұсыныстар айтты.

Жұмыс аптасында түркі дүниесінің археологтары Анкарадағы Хаджеттепе университетінің Антропология зертханасы мен HÜNİTEK зертханасының қызметімен танысты. Ал Газиантепте олар Түрік археологиясы және мәдени мұра институтының археометрия зертханасында болып, археологиялық олжаларды талдаудың заманауи әдістерімен және бірлескен ғылыми жобалардың нәтижелерімен танысты.

Кездесуде қатысушылар өз елдеріндегі археологиялық зерттеу жұмыстарының барысы туралы баяндама жасап, далалық тәжірибелерімен және соңғы ғылыми нәтижелерімен бөлісті. 

Отырыстың қорытындысында тараптар түркі елдері арасындағы ғылыми ынтымақтастық пен бірлескен жобаларды дамыту туралы меморандумға қол қойды.

Апта бойында қатысушылар Анкара қаласында болып, Хаджеттепе университетінің антропологиялық және HÜNİTEK зертханаларының жұмысымен танысты. Сондай-ақ Газиантептегі Түрік археология және мәдени мұра институтының археометриялық зертханасына барып, табылған жәдігерлерді талдаудың жаңа әдістерін көрді.

ARICA қауымдастығы Түркі Академиясының бастамасымен 2023 жылы Самарқанда ресми түрде құрылған. Ұйымның негізгі мақсаты — түркі әлемінің археологиясы саласында бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізу, тәжірибе алмасу және түркі өркениетінің тарихын кешенді тұрғыда зерделеуге арналған ортақ ғылыми тұғырнама қалыптастыру.

Бірінші жиын 2024 жылы Әзербайжанның Шуша қаласында өткен болатын. Самарқанд, Шуша және Газиантеп қалаларының таңдалуы да символдық мәнге ие — бұл шаһарлар түркі өркениетінің ең көне мәдени қабаттарын сақтап, Орталық Азия мен Анатолия арасындағы тарихи байланыстарды бейнелейді.

Бұған дейін түркі мемлекеттерінің археологтар делегациясы Түркиядағы Хаджеттепе университетінің антропологиялық зертханасында болғаны хабарланған еді.