Қазақ даласында алғаш қаракөл қой шаруашылығын дамытқан Балтабай Мейірұлы

Еліміздің қой шаруашылығы саласында өшпес із қалдырған есімдердің бірі - Балтабай Мейірұлы. 1914 жылы Ақтөбе облысында, дүниеге келген ол бала кезінен мал шаруашылығына етене араласып өсті.

1937 жылы Мәскеу зоотехникалық институтын тәмамдап, қой өсіру саласының білікті маманы атанды. Балтабай Мейіров елімізде қаракөл тұқымын асылдандырып, ерекше сұрыптау әдістерін енгізу арқылы бұл саланың дамуына өлшеусіз үлес қосты. Оның табанды еңбегінің арқасында қаракөл қойы елдің мақтанышына айналды.

Балтабай Мейірұлы оқуын бітірген соң партияның жолдамасымен Өзбекстанда 25 жыл зоотехник, совхоз директоры, партия ұйымының хатшысы қызметін атқарды. 1963 жылы елге оралып, Созақ ауданы Калинин совхозында 10 жыл бас зоотехник болып қызмет етті. Сол жылдары совхозда жұмыс істеген, бүгінде жасы 90-ға таяған ауыл ақсақалдары Балтабай Мейірұлының еңбегін былай деп еске алады.

Мәми Дәдебеков, ауыл шаруашылығы саласының ардагері:

- 1969 жылы қыс қатты болды. Сонда ол кісі бас зоотохник. Барлық жұмысты ұйымдастырып, сол жерде 1 айдай штабта болды. Біздің совхоз мал шаруашылығы, оның ішінде қаракөл қой шаруашылығы. Негізгі мақсатымыз - қойды өсіріп, соның елтірісін үкіметке өткізу, етке өткізу.

Анарбай Шәдібеков, Шолаққорған ауылының қариясы: 

- Жұмыс десе үй, бала-шағаның бәрін ұмытып кететін. Күні-түні фермаларды аралап жүретін. Адамға адамша сөйлетін адам. Кішіні інім деп, үлкенді аға деп, совхозды жандандыру үшін көп тірлік істеген адам. Қаракөлден 210 басқа дейін қозы алған, озық совхоз болған.

Бүгінде ардагер зоотехник - Төрехан Хайруллаев өзін Балтабай Мейіровтің төл шәкірті санайды. Ол - 1969 жылы Қапланбек техникумын бітіріп, совхозға жас маман болып келген. Бір күні өзін бас зоотехник шақырып алып, «қаракөл шаруашылығын дамыту үшін Өзбекстанға барып, асыл тұқымды қошқарлар таңдап әкел»,- деп тапсырма бергенін айтады.

Төрехан Хайруллаев, Б. Мейіровтің шәкірті:

- Мен 3 ай жүріп, 3 совхозды аралап, 500 қошқар әкелдім. Селекция жасадық сол қошқармен. Міне, соның арқасында совхоздың бұрын 60-70% бірінші сорт болатын болса, біздің өткізген елтірінің 90-95% дейін бірінші сорт болды. Сол кісінің арқасында көп нәрсені үйрендім. Ол кісі осы Қазақстандағы бірінші қаракөл өсіруші зоотехник болды.

Балтабай Мейірұлы бас зоотехник болғанда Калинин совхозында қаракөлдің басы 72 мыңға, Созақ ауданында 500 мыңға жетті. Сол жылдары Балтабай Мейіров Қазақстанның атынан Москвада өткен аукционға барып, Созақ қаракөлінің елтірісін таныстырып қайтты. Қазақ даласында алғаш қаракөл қой шаруашылығын дамытқан асыл азамат 1973 жылы 59 жасында ұзаққа созылған ауыр науқастан көз жұмды. Артында 4 ұл, 3 қызы қалды.  

Мэлс Мейіров, Б.Мейіровтің ұлы:

- Әкеміз өмірде өте қарапайым адам болды. Өз балаларына ұрысқан, ашуланып жүргенін көрмеппін. Атқарған жұмысының қиындығы ма - бір баласын да ауыл шаруашылық мамандығына оқытпапты. Жетеуінде инженер, екі дәрігер, екі құрылысшы, бір механик, бір мәдениет саласының адамы.

Балтабай Мейірұлының ұзақ жылғы еңбегі елеусіз қалмады. 1958 жылы «Ленин» орденімен, 1966 жылы «Құрмет белгісі» орденімен және «Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ерен еңбегі үшін», «Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталды. Елі үшін аянбай еңбек еткен аяулы перзентін елі де ұмытпақ емес.

Авторлары: Жандос Жұмабек, Ерболат Әбіш