Бақыттың мекені бар ма

Бақыт – өлшеуі қиын ұғым. Біреу оны отбасындағы тыныш өмірмен кәсібінің жемісінен табады, енді бірі саяхат пен еркіндіктен іздейді. Ал бүгінде бұл ұғым тек жеке сезіммен ғана емес, өмір сүріп отырған ортамен де тікелей байланысады. Шынында, адам өзін бақытты сезіну үшін тек ішкі күй ғана емес, мекен еткен қаласы да маңызды рөл атқара ма? Осы сауалға жауап іздеген халықаралық Time Out басылымы жыл сайын әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдар арасында зерттеу жүргізіп келеді. Биылғы зерттеуге 18 мыңнан астам адам қатысып, өз қалаларының өмір сапасы мен мәдени тынысын бағалаған. Респонденттерден қала өмірінің түрлі қырлары: мәдениет, көлік жүйесі, тұрғын үйдің қолжетімділігі, табиғатқа жақындық, қауіпсіздік және күнделікті өмірдің ырғағы туралы сұралған. Ал басты сұрақ: «Сіздің қалаңыз сізді бақытты ете ме?» Сауалға берілген жауаптар әлемнің жүздеген қаласының ішінен жиырмасын ерекше бөліп көрсеткен. Ең қызығы бұл тізімде экономикалық алыптар да, саяси орталықтар да емес, адамға жайлы тыныс ұсынған қалалар көш бастаған, деп жазады Egemen.kz.

Фото: istockphoto.com

Бақыт қаласы қайда?

Time Out басылымының зерттеуіне сәйкес, бақыттың картасында бірінші орын Біріккен Араб Әмірліктерінің астанасы – Абу-Даби қаласына тиесілі. Мұндағы тұрғындардың 99 пайызы өз қаласы оларды бақытты ететінін айтқан, ал 93 пайызы «өмірімде мұндай жайлы ортада болмағанмын» деп жауап берген.  Зерттеу авторларының айтуынша, «Абу-Даби – адамдардың өз қаласына деген мақтанышы мен сүйіспеншілігі ең жоғары деңгейге жеткен мекен». Тұрғындар мұнда күн сайын жаңарып жатқан инфрақұрылыммен қатар, ұлттық дәстүрдің сақталып отырғанына ерекше мән береді екен.
Көштің екінші сатысында – Колумбияның Медельин қаласы тұр. Бір кездері қауіпті аймақ саналған бұл шаһар бүгінде әлемге бейбіт өмірдің, мәдени жаңғырудың символы ретінде танылған. Медельин тұрғындарының 97 пайызы өз қаласынан күнделікті қуаныш табатынын айтқан. Бұл қалаға «мәңгі көктем қаласы» деген ат бекер берілмеген. Көшелерде кофе иісі мен музыка үні қатар естіліп,  ал қоғамдық кеңістіктерде өмір қайнап жатады деседі.

«Медельинде бақыт деген – тыныш таңертең, достармен кездесу, жымиыстан басталатын күн», дейді сауалнама қатысушысы.
Үшінші орында Оңтүстік Африканың інжу-маржаны саналатын Кейптаун. Мұнда тұратындардың 97 пайызы өздерін бақытты сезінетінін айтқан. Қала мұхит пен таудың арасында орналасқан, бірақ оның басты құпиясы табиғатында ғана емес ондағы адамдардың өмір сүру мәнерінде. Мұнда өнер мен еркіндік ерекше қадірленеді. «Кейптаунда әр күн – шабыт. «Таңертең теңізге қарап ойланасың, түсте базарда достарыңмен күлесің, кешке өнер галереясына барасың. Осы өмірдің өзі – бақыт», деген жергілікті тұрғын.

Ал 2025 жылғы рейтингтің алғашқы жиырмалығына Абу-Даби, Медельин, Кейптаун, Мехико, Мумбаи, Пекин, Шанхай, Чикаго, Севилья, Мельбурн, Брайтон, Порту, Сидней, Чиангмай, Марракеш, Дубай, Ханой, Джакарта, Валенсия және Глазго қалалары енген. Қарасаңыз, бұл тізімде бай да, кедей де мемлекеттердің қалалары бар. Демек, бақыт деңгейін экономикалық көрсеткіштер ғана айқындамайды. Зерттеу дәлелдегендей, адам өзін жайлы сезінетін орта – оның ең үлкен капиталы.

Бақытты орта, бақытты адам

Қазақта «Жерұйық» деген ұғым бар. Асан қайғы іздеген ол мекен жайлы табиғат пен әділетті қоғамның және рухани тыныштықтың нышаны еді. Қазіргі «бақытты қалалар» идеясы сол арманның заманауи көрінісі секілді. Зерттеу нәтижесі бақытты қала жасау үшін үлкен байлық керек емес, адамдардың бір-біріне деген сенімі мен қамқорлығы жеткілікті екенін көрсеткендей. Егер адам өмір сүріп отырған жерінен қуаныш тапса, сол мекен оның «Жерұйығына» айналады. Сәйкесінше, ондай ортада адам өзін қоғамның бөлшегі емес, оның жүрегі ретінде сезінеді. Бұл сезімге экономика да, саясат та әсер ете алмайды. Өйткені шын мәнінде, бақыттың мекені картада емес – адамның өз жүрегінде.